De nieuwe Omgevingswet

Het is zover, sinds 1 januari 2024 is de nieuwe Omgevingswet van kracht. Deze wet bundelt en vereenvoudigt regels die gaan over thema’s als bouwen en cultureel erfgoed, milieu en duurzaamheid, water en bodem, natuur en gezondheid, en ruimte voor sport en bewegen. De regels gelden niet alleen voor grote ontwikkelingen in Midden-Delfland. Ze bepalen ook of u bijvoorbeeld een dakkapel op uw woning mag plaatsen.

De Omgevingswet geldt voor iedereen in Nederland. Deze nieuwe wet vereenvoudigt de regels voor veel van wat u buiten ziet, ruikt en hoort. U krijgt met de Omgevingswet te maken als u bijvoorbeeld van plan bent uw huis te verbouwen, een boom te kappen of ergens een bedrijf of buurthuis te beginnen. Het kan ook zijn dat uw buren, een projectontwikkelaar of de gemeente in uw omgeving gaat (ver)bouwen. In dat geval kunt u meedenken over ontwikkelingen in uw buurt.

Wat er verandert

De Omgevingswet bekijkt de omgeving waarin u woont, werkt en leeft als één geheel. Door het bundelen van allerlei landelijke wetten en regels ontstaat meer overzicht. Informatie die eerst op verschillende plekken waren verzameld, vindt u nu op één plek: in het vernieuwde Omgevingsloket. In dit landelijke digitale loket ziet u welke regels gelden op een adres, doet u een vergunningscheck of vraagt u een omgevingsvergunning aan.

Meepraten over ontwikkelingen

Het is belangrijk om vroegtijdig in gesprek te gaan over (ver)bouwplannen. Of het nu gaat om plannen van de overheid, een ontwikkelaar of van u of uw buren. U kunt actief over deze plannen meepraten, of andere oplossingen en creatieve ideeën aandragen. Dat noemen we participatie.

In de Omgevingswet staan regels over participatie voor initiatieven en ontwikkelingen. En als u een vergunning aanvraagt, moet u als initiatiefnemer aangeven of u uw buren en bewoners in de omgeving bij uw plannen heeft betrokken, hoe u dat heeft gedaan en wat de uitkomst is. Om u daarmee op weg te helpen is er een Gesprekshandreiking Participatie voor Initiatiefnemers. 

Nog niet alles is af

Net als bij een verbouwing staat niet alles in één keer op de goede plek. Dat gaat even duren en soms gaat er iets fout. Het kost tijd om te wennen aan de nieuwe wet en de andere manier van samenwerken die daarbij hoort. De komende jaren wordt het Omgevingsloket continu verbeterd en verder uitgebreid.

Hieronder vindt u de meest gestelde vragen.

Waarom is de Omgevingswet nodig?

Sinds 1810 zijn er veel verschillende wetten en regels voor de buitenruimte, zoals voor bodem, water, wegen, milieu, monumenten, natuur, geluid en nieuwbouw. Deze wetten zijn niet alleen ingewikkeld; ze spreken elkaar soms ook tegen en er worden meerdere termen gebruikt terwijl hetzelfde bedoeld wordt. De losse regels en wetten verhinderen ook vaak de ontwikkeling van innovatieve, duurzame initiatieven. Daarom zijn nu 26 wetten vereenvoudigd en gebundeld in één Omgevingswet.

Wat merken inwoners van de Omgevingswet?

Inwoners merken misschien in eerste instantie niets van de Omgevingswet. Maar als u iets wilt verbouwen aan uw huis of tuin en u vraagt een vergunning aan, dan gaat dat straks anders dan voorheen. U zoekt de regels op in het vernieuwde online loket, het Omgevingsloket. In dat loket kunt u controleren of u een vergunning nodig heeft of een melding moet doen. U kunt daar ook meteen de vergunning aanvragen of de melding doen.

De Omgevingswet zorgt er ook voor dat u kunt meepraten over de Omgevingsvisie, het Omgevingsplan en Ontwikkelperspectieven in uw gemeente. En over initiatieven bij u in de buurt. Dat kan nu ook al, maar de nieuwe Omgevingswet stimuleert dat u actiever wordt benaderd om mee te denken.

Vergunning gekregen of ingediend voor 1 januari 2024?

Heeft u een vergunning gekregen of ingediend vóór de invoering van de Omgevingswet? Als de gemeente, het waterschap of de provincie u al een vergunning heeft verleend, blijft deze gewoon geldig. U hoeft niets te doen. Moet de gemeente, het waterschap of de provincie de vóór 1 januari ingediende aanvraag nog behandelen, dan gebeurt dat in principe volgens het oude recht. U moet dan wel zorgen dat alle benodigde stukken tijdig zijn aangeleverd.

Wat verandert er vanaf 1 januari 2024?

Dit zijn de belangrijkste wijzigingen voor u:

  • Het Omgevingsloket is het vernieuwde loket waar u online een vergunning kunt aanvragen, een melding kunt doen of aanvullende informatie kunt doorgeven. 
  • De bestemmingsplannen van uw gemeente worden per 1 januari 2024 omgevormd tot een omgevingsplan. Een omgevingsplan bevat niet alleen informatie over de bestemming van een plek. Het omvat ook regels voor geluid, bodem – en soms ook voor zaken als energiemaatregelen en duurzaamheid.
  • De Omgevingswet zorgt ervoor dat de overheid sneller beslist over uw vergunningaanvragen. Een korte procedure is het uitgangspunt in de Omgevingswet. De beslistermijn is bij een korte procedure maximaal 8 weken. Daarna is er nog bezwaar en beroep mogelijk. Wanneer uw vergunningaanvraag complex is, kan het zijn dat uw aanvraag onder een uitgebreide procedure valt. In dat geval is de beslistermijn langer.
Wie gaat er aan de slag met de Omgevingswet?

Eigenlijk wij allemaal. Inwoners, ondernemers en overheden zijn samen verantwoordelijk voor de kwaliteit en ontwikkeling van onze leefomgeving. Gemeenten leggen in hun omgevingsplan niet alles meer tot in detail vast, zoals dat eerder in bestemmingsplannen wel werd gedaan. Door plannen globaler te beschrijven ontstaat ruimte voor initiatiefnemers om hun plannen uit te werken. Zij moeten daar in bepaalde situaties wel eventuele belanghebbenden bij betrekken (participatie).

Wat zijn de voordelen van de Omgevingswet?

Een belangrijke verbetering van de nieuwe wet is dat de fysieke leefomgeving meer in samenhang wordt gezien en benaderd. Dat betekent dat bij het invullen van plannen ook thema’s als energietransitie, duurzaamheid en sociale en maatschappelijke uitdagingen worden betrokken. De bedoeling is dat hiermee de kwaliteit van de leefomgeving verbetert en dat er niet alleen snellere, maar ook betere besluiten worden genomen over de invulling van de buitenruimte. Daar hebben alle inwoners en ondernemers profijt van. Ambtenaren en inwoners hebben in de toekomst via het Omgevingsloket toegang tot dezelfde informatie. Bovendien gaat het aanvragen van een (omgevings)vergunning straks sneller.

Heeft de Omgevingswet ook nadelen?

Bij een verbouwing staat niet alles meteen op de goede plek. Dat duurt even en het kan ook wel eens fout gaan. Alle losse wetten en regels vallen straks onder één nieuwe wet. Dat is nieuw. Bovendien gaan we (inwoners, ondernemers en overheid) anders met elkaar samenwerken. Dat zal in het begin wennen zijn en niet alles zal meteen goed gaan. Uiteindelijk gaan we ervan uit dat met de Omgevingswet de besluitvorming beter wordt en sneller gaat.