Installaties en apparatuur
Door het toepassen van energiezuinige apparaten als alternatief voor oude of gangbare apparaten, kan een aanzienlijke besparing bereikt worden. Soms is het zelfs rendabel om een apparaat voortijdig te vervangen door een modern en energiezuinig exemplaar. Maar ook wanneer men voor het eerst overstapt op een modern verwarmingssysteem, is het zinvol om energiezuinige apparaten in overweging te nemen.
Cv-installaties
Het rendement van een moderne HR-ketel is veel hoger dan dat van een oude cv-installatie. En daarmee ook veel energiezuiniger.
Conventionele cv-ketels hebben een rendement van 70-80%, de rest van de warmte (20-30%) gaat verloren. Verbeterde rendementsketels (vr-ketels) hebben een rendement van ongeveer 83-90%. Hoog rendementsketels (HR-ketels) hebben een rendement van meer dan 100% (de calorische bovenwaarde), omdat de warmte uit de waterdamp die bij andere ketels verloren gaat hier wel wordt gebruikt (Bron: Kieskeurig, SenterNovem). De mate waarin de energie van de waterdamp wordt benut verschilt weer per HR-ketel. De HR-ketels zijn onderverdeeld in HR100 (vanaf 90% rendement), HR104 (vanaf 94% rendement) en HR107 (vanaf 96% rendement).
Overigens bestaan er ook zogenaamde HRe-ketels die naast elektriciteit ook warmte leveren.
Een micro-wkk (ook wel: micro-warmtekrachtkoppeling of HRe: hoog rendement elektriciteit) wekt warmte en elektriciteit op voor gebruik in huis. Het toestel bestaat uit een hoogrendementsketel en een kleine aardgasmotor. De motor drijft een generator aan die elektriciteit produceert. Daarbij gaat nauwelijks energie verloren. De restwarmte van de motor wordt namelijk gebruikt voor verwarming van het huis en water. Is er meer warmte nodig dan de aardgasmotor kan produceren, dan springt de HR-verwarmingsketel tijdelijk bij. Is er meer elektriciteit nodig dan de aardgasmotor kan leveren, dan wordt stroom uit het elektriciteitsnet gebruikt. Als er meer elektriciteit wordt geproduceerd dan nodig is, wordt dit terug geleverd aan het elektriciteitsnet.
De toestellen die op dit moment verkrijgbaar zijn, zijn gelet op de relatief hoge investering vooral voor de bestaande bouw interessant. Voor nieuwbouw is een HRe-ketel meestal niet rendabel, mede doordat door de lage warmtevraag ook weinig elektriciteit wordt geproduceerd.
Lage Temperatuur Verwarming (LTV)
De gebruikelijke hoge watertemperaturen in een centraal verwarmingssysteem van tussen de 90°C en 65°C zijn niet nodig om een woning comfortabel te verwarmen. Er bestaat een verwarmingssysteem waarvan de aanvoertemperatuur van het cv-water maximaal 50°C en vaker nog lager is. De zogenaamde 'Lage Temperatuur Verwarming'. LTV haalt meer warmte uit de warmtebron en spaart daarmee energie. Als LTV kunnen bijvoorbeeld vloer- en wandverwarming worden toegepast, meestal in combinatie met aanvullende radiatoren en/of convectoren. Het wooncomfort wordt verbeterd doordat de warmte gelijkmatig wordt verdeeld. Stofcirculatie wordt door dit systeem ook verminderd. Door het toepassen van LTV wordt het bovendien mogelijk om nu of later (bij vervanging) duurzame energie te gebruiken als warmtebron. Die systemen kunnen zelfs niet optimaal functioneren zonder LTV. (Bron: Stichting Lage Temperatuur Verwarming). Doordat er met lagere temperaturen wordt verwarmd, is niet elk type radiator of convector geschikt en zal de keuze hiervoor uitgezocht moeten worden.
Warmtepomp
Een warmtepomp is een apparaat dat duurzame omgevingswarmte van een laag naar een hoger en bruikbaar temperatuurniveau brengt. De warmte kan worden onttrokken aan de omgeving: bodem, water, lucht of afvalwarmte. Voor het aandrijven van de warmtepomp is een beperkte hoeveelheid primaire energie nodig. Door duurzame energie te benutten kan een warmtepomp tot circa 50% primaire energie besparen ten opzichte van een cv-ketel.
De warmtepomp kan ook voor koeling zorgen. In zomerbedrijf werkt de warmtepomp als een gewone compressiekoelmachine met een efficiënt afgiftesysteem (bijvoorbeeld vloerkoeling). Een warmtepomp die de bodem als bron heeft, zal in zomerbedrijf de aan de woning onttrokken warmte in de bodem opslaan. Daarmee wordt de in de winter onttrokken warmte weer aangevuld: de bodem wordt geregenereerd. Dat is gunstig voor het rendement in de winter en in veel gevallen noodzakelijk om te voorkomen dat de bodem jaar na jaar verder afkoelt. (Bron:SenterNovem).
Met een warmtepomp kan dus op milieuvriendelijke wijze warmte en koude worden gegenereerd. Soms is er een aanvullende cv-ketel nodig om de temperatuur verder te verhogen. Deze ketel wordt doorgaans in de installatie geïntegreerd.
Zonne-energie
Energieopwekking kan ook plaatsvinden door middel van benutting van zonnestraling (zonne-energie). Dat kan zijn voor het opwekken van warmte via zonnecollectoren en voor het opwekken van elektriciteit via fotovoltaïsche cellen in zonnepanelen (PV-cellen).
Een zonneboilersysteem levert een deel van de warmte die nodig is voor het verwarmen van tapwater. Er zijn systemen die ook bijdragen aan de ruimteverwarming, bijvoorbeeld in combinatie met een lage-temperatuur afgifte systeem (LTV). Zonneboilersystemen kunnen zowel in individuele als in collectieve installaties worden gebruikt, zowel in de woning- als in de utiliteitsbouw.
Op het dak ligt een zonnecollector die het zonlicht opvangt. De vloeistof die door de collector stroomt, wordt door het zonlicht verwarmd. De collectorvloeistof verwarmt via een warmtewisselaar het leidingwater in een opslagvat (de zonneboiler). Het leidingwater uit het voorraadvat wordt op weg naar de kraan door een naverwarmer (meestal een cv-ketel) op de juiste temperatuur gebracht. Bij sommige systemen zijn de naverwarmer en zonneboiler geïntegreerd. Bij één systeem is het opslagvat en de collector in één behuizing ondergebracht, het tapwater wordt daar direct opgewarmd.
Fotovoltaïsche cellen (Engels: Photo Voltaic Cells, PV cellen) hebben door het fotovoltaïsche principe het vermogen om uit (zon)licht elektriciteit te genereren: zonnestroom. PV-cellen worden in serie geschakeld en vormen samen een PV-paneel. Er zijn diverse typen PV-cellen verkrijgbaar.
Een PV-cel werkt zowel op direct licht als op diffuus licht.
Met zonne-energie kan (tap)water worden verwarmd, maar de energie kan ook worden aangewend voor het maken van elektriciteit. Afhankelijk van de installatie, de oriëntatie, de beschikbaarheid van zon en energiebehoefte kan in een gedeelte van de energiebehoefte worden voorzien. Omdat de zon niet altijd schijnt kan voor de betreffende energiebehoefte niet alleen worden teruggevallen op zonne-energie.
Voor de mogelijkheden van het aanbrengen van zonnecollectoren en/of zonnepanelen op een monument adviseren wij u om van tevoren contact op te nemen met de gemeente.