Maatregelen door te isoleren
Gebouwen kunnen energiezuiniger worden gemaakt door ze te isoleren. Voor nieuwe gebouwen geldt dat ze aan energie-eisen moeten voldoen, bij monumenten ontbreekt deze plicht.
Verschillende onderdelen kunnen worden geïsoleerd:
Kozijnen en ramen
Kozijnen en ramen kunnen vaak worden geïsoleerd door ze te voorzien van isolerende beglazing. Of dit kan hangt af van de monumentale waarde van de betreffende onderdelen en van de bouwkundige staat waarin ze verkeren. Isoleren heeft echter alleen zin wanneer tochtgaten en kieren worden gedicht om zodoende het onbedoeld lekken van een gebouw tegen te gaan. Het is zelfs zo dat isoleren zonder het dichten van tochtgaten en kieren, de verworven hogere isolatiewaarde voor een belangrijk deel teniet doet. Bij het isoleren van ramen en kozijnen is het verder van belang te onderzoeken of er sprake is van historisch glas (in lood) en/of historische ramen/kozijnen.
Monumentale waarde
Heeft het kozijn monumentale waarde?
Nee: Dan mag het kozijn gewijzigd of vervangen worden (uiterlijk ter beoordeling van commissie Welstand & Erfgoed). Het aanbrengen van achterzetbeglazing behoort tot de mogelijkheden (vooroverleg commissie Welstand & Erfgoed).
Ja: Ga door naar volgende vraag:
Heeft het kozijn hoge monumentale waarde?
Nee: Dan zijn wijzigingen aan kozijn wellicht mogelijk (vooroverleg commissie Welstand & Erfgoed).
Nee: Dan is achterzetbeglazing mogelijk (vooroverleg commissie Welstand & Erfgoed).
Ja: Dan dient het intact te blijven. Wel kan achterzetbeglazing tot de mogelijkheden behoren (vooroverleg commissie Welstand & Erfgoed).
Ramen met historisch glas (in lood)
Heeft het raam historisch glas (in lood)?
Ja: Dan het bestaande glas handhaven. Wellicht kan het glas worden voorzien van speciale folie of kan het raam worden voorzien van achterzetramen (vooroverleg commissie Welstand & Erfgoed).
Nee: Ga verder met de volgende vraag:
Heeft het kozijn monumentale aftimmeringen?
Nee, maar wel glas-in-loodramen: Dan behoort achterzetbeglazing tot de mogelijkheden (vooroverleg commissie Welstand & Erfgoed).
Nee en ook geen glas-in-loodramen: Dan het bestaande glas handhaven en mogelijk voorzien van folie.
Ja en er zijn ook glas-in-loodramen: Dan behoort achterzetbeglazing wellicht tot de mogelijkheden. (vooroverleg commissie Welstand & Erfgoed).
Ja, maar er zijn geen glas-in-loodramen: Dan het bestaande glas handhaven en mogelijk voorzien van een folie (vooroverleg commissie Welstand & Erfgoed).
Ramen zonder historisch glas (in lood)
Heeft het raam monumentale waarde?
Nee: Dan zijn er de volgende mogelijkheden:
- Het raam en/of glassponning kan gewijzigd worden.
- Het raam kan vervangen worden conform oorspronkelijk raam.
- Achterzetbeglazing is mogelijk.
Ja: Ga verder met de volgende vraag:
Verkeert het raam in goede/redelijke staat?
Ja: Dan zijn er de volgende mogelijkheden:
- Isolerende beglazing kan in het bestaande raam/sponning worden geplaatst.
- Het bestaande glas kan voorzien worden van folie.
- Achterzetbeglazing kan geplaatst worden.
Nee: Indien het raam in een dusdanige staat verkeert dat herstel niet meer mogelijk is, dan kunnen de ramen, na akkoord door de commissie Welstand & Erfgoed, in principe vervangen worden door nieuwe ramen conform bestaand.
Gevelisolatie
Onder bepaalde voorwaarden is het mogelijk gevels te isoleren. Afhankelijk van de specifieke situatie, zijn hiervoor verschillende mogelijkheden. Bijvoorbeeld geïsoleerde voorzetwanden, al dan niet voorzien van spouw- en isolatiesystemen waarbij de isolatie direct op de gevel wordt aangebracht. Sommige systemen gaan uit van een dampdicht principe en andere maken juist gebruik van de fysische eigenschappen van de materialen om vocht en damp af te voeren, de zogenaamde capillaire actieve of vochtregulerende systemen.
Mogelijkheden en onmogelijkheden
Buitenisolatie
Buitenisolatie is bij monumenten niet toegestaan.
Historische lambrisering
Is er sprake van historische lambriseringen en/of aftimmeringen, dan is gevelisolatie niet toegestaan.
Historische (stuc)plafonds en/of vloerafwerkingen
Ook als in het pand historische (stuc)plafonds en/of afwerkingen zijn, is gevelisolatie niet toegestaan.
Binnenisolatie gevels
Als een pand geen historische lambriseringen en/of aftimmeringen heeft en geen historische (stuc)plafonds en/of vloeren, dan zijn er de volgende mogelijkheden:
Isolatie direct op de gevel aangebracht:
- Capillair actief isolatiesysteem
- Dampdicht isolatiesysteem
- Voorzetwanden voorzien van spouw
Dakisolatie
Onder bepaalde voorwaarden kan het isoleren van het dak of de daken van het pand tot de mogelijkheden behoren. Afhankelijk van de specifieke situatie, de wensen en eisen van de gebruiker en de beoordeling van de commissie Welstand & Erfgoed, zijn hiervoor verschillende mogelijkheden.
- Koud dakconstructie: isolatie die tussen of onder de dakconstructie wordt aangebracht;
- Warm dakconstructie: isolatie die op de constructie wordt aangebracht.
Sommige systemen gaan uit van een dampdicht principe en andere maken juist gebruik van de fysische eigenschappen van de materialen om vocht en damp af te voeren, de capillaire actieve of vochtregulerende systemen.
Plat dak
Ligt het plafond onder een dak met historische waarde? Dan is geen koud dakconstructie mogelijk.
Heeft het plafond geen historische waarde dan is zowel een koud als warm dakconstructie mogelijk.
Heeft het pand een historische dakbedekking, wees dan voorzichtig met koud dakconstructie, ook een warm dakconstructie is mogelijk.
Hellend dak
Historisch dakbeschot moet gehandhaafd blijven bij een warm dakconstructie.
Heeft het pand een historische dakbedekking dan is een warm dakconstructie mogelijk, waarbij dit gehandhaafd blijft.
Heeft het pand geen historisch dakbeschot of dakbedekking dan is ook een koud dakconstructie mogelijk.
Vloerisolatie
Onder bepaalde voorwaarden kan het isoleren van een vloer tot de mogelijkheden behoren. Afhankelijk van de specifieke situatie, de wens van de gebouwbeheerder en de beoordeling van de commissie Welstand & Erfgoed zijn hiervoor twee mogelijkheden:
- isolatie die tussen of onder de vloerconstructie wordt aangebracht en
- isolatie die op de constructie wordt aangebracht.
Sommige systemen gaan uit van een dampdicht principe en andere maken juist gebruik van de fysische eigenschappen van de materialen om vocht en damp af te voeren, de zogenaamde capillaire actieve of vochtregulerende systemen.
In alle gevallen dient er rekening te worden gehouden met het al dan niet damp- en/of waterdicht zijn van de betreffende vloer en met de mogelijkheid tot ventilatie. Dat kan bij vloeren moeilijk zijn.
Vloer op grondslag
Is sprake van een historische vloer of vloerafwerking of van historische deuren en/of kozijnen dan is isoleren niet mogelijk. Is dit niet het geval dan is isolatie OP de vloer mogelijk.
Vloer boven onverwarmde ruimte
Is er sprake van een historisch plafond onder de vloer dan moet dit intact blijven. Is er ook sprake van een historische vloer of zijn er historische deuren en kozijnen dan is isoleren niet mogelijk.
Is er geen historisch plafond dan is isolatie ONDER de vloer mogelijk.
Is er wel een historisch plafond maar geen historische vloer(afwerking) of historische deuren en kozijnen, dan is isolatie OP de vloer wellicht mogelijk.